Nu is realistisch zijn best lastig. Mensen hebben vaak zo hun eigen ideeën over wat realisme is. Ik kan me herinneren dat ik ooit iemand die op mij nogal moedeloos en pessimistisch overkwam daar voorzichtig op wees, waarop hij met plotseling opflakkerende energie uitriep: 'Ik ben geen pessimist; ik ben realist!'
Wat sommige van deze 'realisten' daarnaast zullen merken (en ik herken het zelf soms ook) is dat je door het zoeken naar de echte realiteit vast kunt komen te zitten in observeren, in je herhaaldelijk afvragen hoe het nu zit, waardoor je niet tot concrete stappen komt. En in het effect van concrete stappen zit de realiteit, niet in het denken erover.
Daarom is een scheutje hoogmoed soms wel goed om op gang te komen. De overtuiging dat wat jij voor ogen hebt waardevol is, dat je het wel voor elkaar gaat krijgen, dat je de capaciteiten ervoor hebt of al doende kunt verwerven, of dat je in ieder geval kunt omgaan met de gevolgen als het misgaat.
Het effect van te veel hoogmoed zien we vaak in de nieuwsmedia in de vorm van kostbare foute beslissingen. Het effect van te weinig hoogmoed zien we niet zo in het dagelijkse nieuws, maar wel in de levens van mensen, in vastgelopen organisaties, in moedeloosheid en de angst om risico's te nemen.
Het blijft een lastige balanceer-act. Maar goed, als het makkelijk was zou iedereen het vanzelf kunnen. Dan was het niet spannend meer. En dan had ik minder werk. :-)
