Wildbreien in het "ondertussen"-tijdperk

Mijn vriendin kwam met een aardige typering: we leven in het "ondertussen"-tijdperk. Wat we ook aan het doen zijn, we zijn ondertussen altijd met iets anders bezig.

We twitteren midden in een gesprek, checken e-mail terwijl we training volgen. Of, wat ik laatst tijdens een vergadering in een café meemaakte, we moeten voortdurend op Foursquare bijhouden wie er allemaal in de buurt zijn, en of we al vaker hebben ingecheckt dan de 'Mayor'. (Als dit laatste geheimtaal voor u is zou ik zeggen, blijf nog even in zalige onwetendheid.)

Internet en sociale media zijn prachtige middelen. Maar ze versterken ook een al aanwezige neiging: het verlies van focus, concentratie en geduld. U weet wel, die grappige ouderwetse eigenschappen die ons de relativiteitstheorie, de symfonieën van Beethoven en de boek- en filmversies van Lord of the Rings hebben gebracht.

We willen steeds meer tegelijk, maar bereiken daardoor niet per se meer. Ik moet zelf vaak mijn modem uitzetten om niet in de verleiding te komen. En hoezeer ik ook vrij en creatief wil denken, ik creëer veel meer concreet resultaat als ik mijn tijd secuur in blokken indeel, waarin ik met één specifiek ding bezig ben. Mensen kunnen nu eenmaal niet goed multitasken zonder de kwaliteit van de individuele taken te schaden.

Misschien beseffen we dat onbewust ook wel. Oude, geduldige bezigheden komen weer terug onder nieuwe, hippe namen. Slowfood. Mindfulness. Misschien hoort wildbreien (de omgeving versieren met zelfgemaakte breiwerken) daar ook wel bij. En misschien lezen we binnenkort ook gewoon weer een boek. Zou ik leuk vinden.

Onderhandelen met de vijand (deel 2)

Terwijl ik dit schrijf kijken de voormalige kemphanen PvdA en VVD of ze met elkaar een kabinet kunnen vormen. Iedereen moet zelf wel eens met anderen tot overeenstemming komen, dus is het interessant om zo'n proces van een afstand te bekijken.
Hoe gaan ze hier uitkomen?

Gaan ze zich vastzetten in de eigen standpunten (zoals tijdens de mislukte paarse formatie van 2010)? Of zullen ze, zoals Balkenende-Bos, later achtervolgd worden door de gevoelige knopen die ze nu niet door kunnen hakken? Misschien wordt het een compromis (Maurice de Hond grapte al: we gaan 126 km/u rijden). Of besluiten ze dat ze geen resultaat kunnen bereiken dat ze aan hun zwaar gepolariseerde achterban kunnen verkopen?

De onderhandelingstactiek die doorgaans de grootste kans biedt op een resultaat waar je trots op kunt zijn is 'win-win'-onderhandelen. Ofwel je laat je eigen stokpaardjes en voorgekauwde oplossingen los, en gaat gezamenlijk nieuwe wegen zoeken die voor beide partijen zo veel mogelijk resultaat opleveren.
Dus niet: ik wil op vakantie naar zee, en jij naar de bergen, en we eindigen halverwege in de lage heuvels. Maar wel: wat wil jij doen en wat wil ik doen, wat vindt ieder het belangrijkst, en welke bestemming geeft ons de meeste mogelijkheden daarvoor?

Veel lastige internationale kwesties zijn opgelost door niet alleen koeken doormidden te delen, maar ook op deze manier samen te kijken hoe je meer koek voor elkaar kunt creëren. Meer koek maakt je verhaal ook beter te verkopen aan de achterban.

De moeilijkheid voor Rutte en Samsom is dat dergelijk onderhandelen tijd kost. Om vertrouwen op te bouwen, en om creatieve oplossingen te verkennen. Terwijl de druk op de ketel staat. Wat dat betreft is het wel goed dat veel van de gesprekken in de achterkamer gebeuren, zonder journalisten er bovenop die wachten op een 'nieuwswaardige' uitglijder van een van beiden.

Ik wens de heren veel succes, en volg ze met interesse, zowel persoonlijk als beroepshalve.

Onderhandelen met 'de vijand'

In zijn speech vorige week prees Bill Clinton president Obama, omdat die de moed had zijn tegenstanders actief in de samenwerking te betrekken.
Een opmerking om bij stil te staan. Want zo vanzelfsprekend is dat niet.

Polarisatie is de laatste tijd het populairste verhaal. De 'ander' is de vijand. Daar praat je niet mee. Obama's tegenstanders zijn erg goed in dit verhaal. Veel Nederlandse politici proberen het ook.

Het is ook het verhaal dat mensen zichzelf vertellen. In veel organisaties is het cultuur geworden: CEO's die niet mét anderen praten, maar tégen hen, met zo min mogelijk ruimte voor antwoord. Medewerkers die zelfs niet tégen hun managers praten, maar met elkaar óver die managers praten. Wij zijn goed, zij zijn slecht, dom of niet te vertrouwen.

Het is het verhaal van de sheriff met de witte hoed, en de schurk met de zwarte hoed. Het verkoopt goed. Mensen voelen zich er stoer bij, en 'in control'.

Het is ook een achterhaald verhaal. De realiteit is meestal dat je de man met de zwarte hoed níet kunt uitsluiten. Omdat je simpelweg niet de macht, de wapens, of de meerderheid hebt om het zonder hem te doen.
Zo heeft Obama te maken met een sterk Republikeins gezind Congres. En als de peilingen kloppen zitten Rutte en Samsom na de verkiezing samen om de tafel. De meeste besluitvormingsprocessen, ook die in organisaties, zijn het resultaat van onderhandelingen.

Als je dan iets wilt bereiken zul je op de gewenste resultaten moeten focussen, en een deel van je heilige gelijk bij de voordeur achterlaten.
Anders blijven belangrijke beslissingen liggen. Stilstand.

Je zult ook je tegenstander enigszins 'heel' moeten laten. De basis van samenwerking is nu eenmaal dat glimpje van onderling vertrouwen. Toen Balkenende in de campagne van 2006 Wouter Bos beschuldigde van draaien en oneerlijkheid, legde hij daarmee gelijk een bom onder het kabinet dat zij later moesten vormen.

Je tegenstander als onbetrouwbare 'vijand' neerzetten omdat je daar zelf beter van denkt te worden: het komt in de praktijk neer op de tak afzagen waar je samen op zit.