Het verschil tussen doel en proces - lessen van een orgelman

Mocht u erg van Hollandse draaiorgels houden dan moet ik u bij voorbaat teleurstellen: ik niet. Kleine handgedraaide orgels, prima, maar als ze groot en gemechaniseerd zijn wordt het me te luid, en door dat volume gaat ook de joligheid van het gespeelde muziekgenre me storen.

Wat daarbij niet helpt is dat er dagelijks zo'n ding voor mijn raam langs komt.

Het raadsel van de orgelman
Dat waar je je aan ergert heeft je aandacht, en dus ging me in de loop van de tijd iets opvallen. De orgelman volgt een vaste route, op zich niet zo vreemd, maar hij maakt daarbij een vaste stop vlak voor mijn huis die ik wel vreemd vind. (En niet alleen vanwege de herrie.)

Het is een stille hoek buiten het winkelgebied. Woningen, een Turks koffiehuis, een stil parkje, een tweedehands boekwinkeltje met onregelmatige openingstijden, weinig mensen op straat. Toch stopt hij daar iedere dag. Hij komt van de bok van zijn orgel af, loopt een rondje om het ding, rammelt een paar keer met zijn geldbakje, stapt weer op en rijdt verder.

Ik heb hem op die hoek nog nooit een eurocent zien ontvangen, of zelfs een praatje met een voorbijganger zien maken. Dus waarom stopt hij daar dan iedere keer?

Wat willen we eigenlijk?
Misschien is het pure gewoonte. Dan zou hij de enige niet zijn. Hoe vaak kom je niet in organisaties oude routines tegen die geen enkel aantoonbaar doel meer dienen, maar "historisch zo gegroeid" zijn, of "gewoon de manier waarop wij dingen hier doen"?

Professionele organisaties zijn er ook heel goed in om een proces of een reeks activiteiten te benoemen alsof het een doel is. We gaan reorganiseren. We gaan "Nieuw Werken". We gaan onze IT outsourcen. We gaan een methode voor project- of servicemanagement invoeren. In plaats van te benoemen wat ze daarmee echt willen bereiken.

En door die verwarring van doel en proces staan ze soms veel vaker op een stille straathoek met hun geldbakje te rammelen dan goed voor ze is. 

Glimlach
Mijn orgelman schijnt van mijn overwegingen trouwens weinig last te hebben. Hij rijdt iedere keer weer met een glimlach op zijn gezicht voorbij. Het kan helpen als het proces dat tot je doel leidt aangenaam is, denk ik dan maar. En misschien is daar even op de hoek staan voor hem doel genoeg. De zon op je gezicht. De wind door je haar. De oude gevels om je heen.

Ik zou eigenlijk naar buiten moeten gaan om het hem te vragen.
Maar ja, dat luide ding, hè.