Het natuurlijke ritme: volgen of negeren?

De dagen worden langer. Buiten kondigen bloesems de lente aan. Een natuurlijk ritme dat je kunt voelen: een lentedag voelt anders aan dan een zomer-, herfst- of winterdag.

Onze kalender is ook op dit ritme gebaseerd. Zomervakantie en kerstdagen zijn voor bijna iedereen vaste punten in het jaar. Het is bijna Pasen, de jaarlijkse Matthäuspassion is voor sommigen ook zo 'n moment.

Een ritme geeft duidelijkheid aan mensen en organisaties: werkweken, boekjaren en vaste sportavonden zijn erop gebaseerd. Maar een ritme geeft ook reliëf aan het leven - zonder dit soort ritmes zou iedere dag wel erg hetzelfde zijn.

En een ritme helpt ons om inspanning en ontspanning af te wisselen. Een levensbehoefte voor mensen: zelfs de meest verwoed scheppende kunstenaar of ondernemer werkt het best als hij momenten van gedreven de grens opzoeken afwisselt met momenten van achterover leunen en bijtanken.
Strekken - consolideren noemt Robert Fritz dat patroon, dat voorkomt dat we in lethargie wegzinken (consolideren - consolideren - consolideren) of onszelf opbranden (strekken - strekken - strekken).

Jammer dus dat we steeds meer los komen te staan van die ritmes.
Door kunstlicht hoeven we niet meer te gaan slapen als de zon ondergaat.
Door de voedselindustrie kunnen we in januari zomerse groenten eten.
In de 24-uurseconomie wordt gelachen om het idee van 's avonds vrij zijn.
En door de ontkerkelijking is één rustdag per week ook niet echt hip meer.

Daardoor moeten we steeds meer - en meestal ieder voor zich - onze eigen ritmes maken, en vaak vergeten we dat. Ook in organisaties, met de voortdurende reorganisatierondes als typisch voorbeeld van dat strekken - strekken - strekken -patroon, waarin medewerkers de prijs betalen voor de dadendrang van nieuwe managers, voor de druk van de markt, en vooral voor onze neiging om geen rekening te houden met het natuurlijke ritme van spannen en ontspannen.

Ik merk dat ik de afgelopen tijd meer bezig ben geweest met dit soort ritmes. In allerlei vormen:

Scheiding maken tussen weekdagen en weekeinddagen.
De zakelijke mail 's avonds en in het weekeind dicht houden.
Erwtensoep maken in de winter.
Af en toe eens tussen de bloesems of de herfstbladeren wandelen.
En in de aanloop naar Pasen eens grijpen naar de CD van de Matthäus.
(de tweede opname van Herreweghe, voor wie het wil weten. Linkje voor wie het wil horen.)