Waar het om gaat - daar gaat het vaak niet over

Vooropgesteld: ik kan niet in het hoofd kijken van de mensen die - hetzij voor, hetzij tegen - stelling nemen in de Zwarte Piet-discussie.

Het onderwerp raakt mensen blijkbaar. Zelfs rekening houdend met de hype-factor van de media (en de notoire Nederlandse neiging om werkelijk overal een mening over te verkondigen), ga ik ervan uit dat het gevoel van beide kanten oprecht is.

De vraag is alleen: gaat dit nog echt over die Zwarte Piet?

Een gedachtenexperiment
Stel, we schaffen Zwarte Piet af. Is (bijvoorbeeld) het gevoel van sommigen dat ze als groep niet serieus worden genomen dan ineens weg?

Of stel, Piet mag blijven, ongewijzigd. Voelen mensen (bijvoorbeeld) zich dan ineens helemaal op hun gemak met de manier waarop tegenwoordig zo veel vertrouwde dingen ter discussie worden gesteld?

Waar het over gaat bij conflicten
In dit soort gepolariseerde discussies gaat het zelden over datgene waar het werkelijk om gaat. Dat geldt voor het maatschappelijke debat, maar ook voor privé- of zakelijke situaties.

We graven ons al snel in op standpunten (Ik vind ...), en vergeten de echte belangen op tafel te krijgen (Wat heb jij nodig? Wat heb ik nodig?)
We doen alles om onze eigen standpunten te onderbouwen en die van de tegenpartij te ondergraven, in plaats van oplossingen te zoeken die, waar mogelijk, recht doen aan ieders belang.

(c) "Mike" Michael L. Baird

Volgens onderzoeker Friedrich Glasl escaleert een conflict daardoor al snel naar een situatie waarin we elkaar niet meer vertrouwen, en alleen nog maar op de persoon spelen.

We steken dan vooral energie in het zwart maken van de ander, en genoegdoening eisen omdat de ander ons niet serieus neemt.

Als we dit lang genoeg volhouden, komen we in een fase waarin we alleen nog maar de ander uit willen schakelen, al gaat dat ten koste van onszelf.

(Een extreem voorbeeld van dat laatste: een miljonair die bij een scheiding zijn vrouw de helft van zijn bezit moest geven. Hij verkocht zijn Jaguar voor tien dollar en gaf haar de helft.)

De menselijke factor
Geen fraai patroon, wel menselijk, en iets waar we, in de huidige complexe tijd mee zullen moeten omgaan. Of dat nu privé is, of zakelijk, of maatschappelijk.

En wat betreft die Piet: zolang er mensen zijn die vinden dat er wel genoeg over de slavenhandel is gezegd, en tegelijkertijd mensen die vinden dat dat absoluut nog niet genoeg is gedaan, is het Nederlandse koloniale verleden blijkbaar nog niet helemaal verwerkt.

Nieuwe regels over hoe we de volgende Sinterklaas gaan vieren zullen dat niet een, twee, drie gaan veranderen.